Jak wynika z opublikowanego przez policję corocznego raportu o wypadkach drogowych, najwięcej zdarzeń (79,0%) w 2022 roku miało miejsce na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych. W ich wyniku najwięcej osób też zginęło (84,4% ogółu zabitych) i zostało rannych (78,8% ogółu rannych). Do największej liczby wypadków doszło na DK94. Na drugim miejscu uplasowała się krajowa „siódemka”, na której w 2022 roku odnotowano również najwięcej ofiar śmiertelnych. Trzecie miejsce zajęła w tym zestawieniu DK91. Wśród „stosunkowo bezpiecznej” kategorii dróg, jakimi są autostrady, do największej liczby wypadków doszło na autostradzie A4. Na tej autostradzie było też najwięcej ofiar śmiertelnych i rannych.
Telematics Technologies, dostawca nawigacji NaviExpert oraz rozwiązań technologicznych wspierających wzrost bezpieczeństwa za kierownicą, z których korzystają m.in ubezpieczyciele i floty samochodowe, po raz kolejny postanowił sprawdzić, w jakim stopniu wysoki współczynnik wypadków drogowych przekłada się na wzmożone kontrole drogowe.
Choć badania Telematics Technologies odnoszą się do raportu policyjnego, to dostawca nawigacji przyjrzał się w nich wojewódzkim odcinkom poszczególnych dróg. Raport policyjny drogi oznaczone danym numerem traktuje jako całość. Przy analizie danych warto pamiętać także o tym, że w swoim zestawieniu dostawca nawigacji bazuje w dużej mierze na informacjach o wypadkach i kontrolach drogowych zgłaszanych przez kierowców korzystających aplikacji. Nie uwzględnia więc w nich skutków tychże zdarzeń - tak w odniesieniu do ofiar, jak i faktu czy o kolizji została poinformowana policja.
- Zweryfikowaliśmy zeszłoroczne dane dotyczące udziału kontroli i wypadków na poszczególnych drogach pochodzące od użytkowników naszej aplikacji, a w dalszej kolejności przyjrzeliśmy się największym różnicom. Efektem końcowym naszych działań jest tzw. współczynnik racjonalności kontroli drogowych – mówi Katarzyna Przybylska z Telematics Technologies. I dodaje: - Odcinki, które mimo zakwalifikowania jako wypadkowe są stosunkowo rzadko kontrolowane przez służby oznaczyliśmy na mapie kolorem czerwonym i pomarańczowym. Te z kolei, które pomimo niższego wskaźnika wypadków są częściej kontrolowane przez policję zostały zwizualizowane kolorem niebieskim. Co ważne – mapa nie prezentuje odcinków na których udział kontroli do wypadków jest proporcjonalny.
Najbardziej wypadkowe drogi. Czego więcej dowiadujemy się z danych producenta nawigacji?
Zacznijmy od drogi krajowej nr 94. W raporcie policji uplasowała się ona na pierwszym miejscu zestawienia najbardziej wypadkowych dróg krajowych. Jest ona często traktowana przez kierowców jako alternatywa dla autostrady A4. Według danych pochodzących od użytkowników NaviExpert, to dosyć mocno kontrolowana droga. W szczególności na odcinkach małopolskim, śląskim i dolnośląskim. Z danych dostawcy nawigacji nie wynika – by którykolwiek z jej odcinków był przez policję zaniedbywany jeśli chodzi o kontrole. Wydaje się, że jest wręcz przeciwnie.
Na drugim miejscu zestawienia policji znajduje się DK nr 7 (razem z jej odcinkami ekspresowymi). Dane NaviExpert wskazują, że odcinkami tej drogi, które można zakwalifikować do kategorii “dużo wypadków, mniej kontroli” są w szczególności fragmenty S7 w województwach: warmińsko-mazurskim, świętokrzyskim i pomorskim, a także niemający statusu ekspresówki fragment DK7 w województwie mazowieckim. Na drugim końcu skali, czyli w kategorii “dużo kontroli, mniej wypadków” znalazły się natomiast małopolski odcinek DK7 oraz mazowiecki odcinek S7.
Droga krajowa 91, biegnąca równolegle do autostrady A1, uplasowała się na trzeciej pozycji wśród dróg krajowych, na których najczęściej dochodzi do wypadków. Rok wcześniej zajmowała drugą pozycję. I to najpewniej sprawiło, że w danych dostawcy nawigacji widać wskaźnik wysokiej proporcjonalności kontroli drogowych w stosunku do zgłaszanych wypadków. Na mapie przedstawiającej dysproporcje między liczbą zgłaszanych kontroli i wypadków tej drogi więc nie zobaczymy - poza niebieskim fragmentem w województwie kujawsko-pomorskim.
A jak wygląda sytuacja na autostradzie A4? Mimo pierwszego miejsca w zestawieniu najbardziej wypadkowych autostrad w Polsce udział kontroli drogowych do wypadków wydaje się niższy niż powinien. Dotyczy to w szczególności odcinka dolnośląskiego, małopolskiego, opolskiego i podkarpackiego. Wyjątkiem jest odcinek śląski - posiadający wysoki udział kontroli drogowych względem wypadków.
Drogi niepokoju
Analizując zgromadzone dane, specjaliści z Telematics Technologies odkryli szereg dróg ekspresowych i odcinków autostrad, które – pomimo częstych zgłoszeń wypadków wydają się niewystarczająco monitorowane przez policję. Pierwsza dziesiątka to tylko drogi tego typu. Najwyżej w zestawieniu klasyfikują się mazowieckie odcinki S8 i A2 oraz łódzki i śląski odcinek A1. Niekorzystnie wypada także kujawsko-pomorski odcinek tej samej autostrady, łódzka S8 czy mazowiecka S2 i S17. Zestawienie zamyka najbardziej wypadkowa wśród autostrad według zeszłorocznego raportu policji - A4 (woj. dolnośląskie).
Patrole policji = mniej wypadków?
Odwrotną sytuację – wedle danych zgłaszanych przez kierowców korzystających z systemu NaviExpert – czyli nieproporcjonalnie dużo kontroli w stosunku do wypadków zaobserwowaliśmy m.in. na małopolskim odcinku DK7, śląskim fragmencie krajowej “jedynki”, drodze krajowej nr 14 w województwie łódzkim, mazowieckiej S7, podlaskiej S8 czy kujawsko- pomorskiej S10. Kluczowe pozostaje pytanie: czy mniejsza liczba wypadków jest efektem dużej liczby kontroli, czy może policja decyduje się na kontrole na tych trasach z innych powodów?
Drogowa równowaga
Przedstawiane przez specjalistów z Telematics Technologies dane to zaledwie 26% analizowanych przypadków. – Na 74% dróg krajowych i autostrad obserwujemy racjonalny udział kontroli w stosunku do wypadków – mówi Przybylska.
Drogi śmierci - dane policji
Według najnowszego raportu policji za 2022 rok, w Polsce doszło do 21 322 wypadków, z czego 1 896 było śmiertelnych.
Na autostradach (łączna długość 1 799,7 km) odnotowano 362 wypadki, w wyniku których życie straciły 64 osoby. Najbardziej wypadkową, tak jak w 2021 roku, pozostaje autostrada A4 - 139 zdarzeń. Z kolei na drogach krajowych (łączna długość 19 393 km, w tym odcinki ekspresowe 3 087,4 km) w ubiegłym roku doszło do 4 445 wypadków (20,8% ogółu wypadków). Zginęło w nich 635 osób (33,5% ogółu zabitych). Patrząc na te dane warto wspomnieć, że drogi krajowe i ekspresowe stanowią zaledwie 5% wszystkich dróg publicznych.
Niezmiennie, najczęściej do wypadków dochodzi w piątek, w popołudniowym szczycie komunikacyjnym (godz 16-16.59), w dobrych warunkach atmosferycznych, na prostym odcinku drogi. Najbardziej wypadkowym miesiącem jest czerwiec, a województwem - wielkopolskie (2299 wypadków, w tym 214 śmiertelnych). Biorąc jednak pod uwagę różnice pomiędzy poszczególnymi województwami, takie jak liczba mieszkańców, powierzchnia czy natężenie ruchu - najwyższy wskaźnik liczby zabitych na 100 wypadków drogowych odnotowano w: woj. podlaskim (20,7), lubelskim (15,4) i opolskim (14,6).
Współczynnik racjonalności kontroli drogowych, czyli o metodzie badania
Bazą do opracowania raportu były dane dotyczące wypadków oraz kontroli drogowych z okresu 1 stycznia – 31 grudnia 2022 roku. Dane te pochodziły ze zróżnicowanych źródeł - zgłoszeń użytkowników NaviExpert, aplikacji Rysiek, a także monitoringu radia i internetu oraz informacji udostępnianych przez policję czy zarządców dróg.
Współczynnik racjonalności kontroli drogowych obliczono na podstawie różnicy udziałów kontroli drogowych i wypadków, które miały miejsce na określonym odcinku drogi w stosunku do całego kraju. Zwizualizowane na czerwono i pomarańczowo wartości ujemne pokazują miejsca, w których kontroli drogowych w stosunku do liczby wypadków jest za mało. Wartości dodatnie, oznaczone kolorem niebieskim, wskazują z kolei trasy, gdzie kontroli w stosunku do liczby wypadków nieproporcjonalnie dużo. Wartości oscylujące w okolicy zera, czyli białe, to miejsca, w których liczba kontroli jest odpowiednio dopasowana do liczby wypadków.
