Choć kobiety stanowią aż 40% wszystkich kierowców z kategorią B w Polsce, powodują jedynie 23,7% wypadków. Co więcej, badania pokazują, że wypadki śmiertelne są aż osiem razy częściej spowodowane przez mężczyzn niż przez kobiety. Mimo to wciąż muszą mierzyć się z krzywdzącymi stereotypami dotyczącymi ich umiejętności za kierownicą. Z okazji Dnia Kobiet, dostawca nawigacji NaviExpert prezentuje wyniki badań przeprowadzonych wśród swoich użytkowniczek oraz udostępnia możliwość skorzystania z darmowego dostępu do nawigacji po wpisaniu hasła: "JESTEMKOBIETA".
Przed nami Dzień Kobiet. To dobra okazja do tego, by przyjrzeć się stereotypom dotyczącym pań za kierownicą. Tym razem rękawicę podjął Telematics Technologies, dostawca NaviExpert. W tym celu przeprowadził badania wśród użytkowniczek nawigacji. Z jakimi zachowaniami ze strony panów wciąż mierzą się panie na fotelu kierowcy? Jak same oceniają swoje umiejętności za kółkiem? Co na to dane policji oraz eksperci, mający na co dzień do czynienia z osobami, którym odebrano prawo jazdy? Jakie są najczęstsze przyczyny utraty prawa jazdy i jak to jest z uwarunkowanymi płciowo predyspozycjami do prowadzenia auta? Odpowiedzi w poniższym artykule.
Z jakimi stereotypami spotykają się panie? Wyniki badań NaviExpert
27% ankietowanych kobiet nadal doświadcza stereotypowego traktowania ze względu na płeć! To surowe dane pozyskane w badaniu przeprowadzonym na 156 kobietach, będących użytkowniczkami nawigacji NaviExpert. Ponad 90% z badanych kobiet na co dzień pełni rolę kierowcy, 63% z nich deklaruje, że zajmuje się wszystkimi procesami związanymi z posiadaniem auta (tj. wybór pojazdu, ubezpieczenie, serwisy i przeglądy).
Panie zapytane o przykładowe stereotypy, z którymi spotkały się na drodze, wymieniają m.in. postrzeganie kobiet jako zbyt emocjonalnych, posiadających gorszy refleks lub niedostatecznie skupionych. Użytkowniczki wskazują też na szereg niepopartych niczym założeń, takich jak przekonanie, że kobieta za kółkiem to murowany kłopot, jeździ zbyt wolno i nieuważnie czy nie potrafi zaparkować.
O zbędnych komentarzach, obraźliwych gestach czy pobłażliwych uśmiechach wspominają też pozostałe ankietowane. Te lekceważące reakcje nierzadko przekładają się na agresywne i niebezpieczne zachowania, których doświadczają panie zasiadające w fotelu kierowcy. Na długiej liście ryzykownych manewrów jakich doświadczają znalazły się także: trąbienie, zajeżdżanie drogi, wymuszanie pierwszeństwa, próby wyprzedzania za wszelką cenę czy hamowanie tuż przed maską.
Jak kobiety oceniają swoje umiejętności?
59% ankietowanych wskazuje, że jeździ lepiej od innych kierowców, a ok. 41% kobiet określa swoje umiejętności jako przeciętne. Co znamienne, żadna z badanych nie wskazała, że prowadzi gorzej od innych kierowców. Kobiety najczęściej definiują siebie jako uważne (89%), doświadczone (69%), przewidujące (68%), bezpieczne (66%) i pewne siebie (35%). Stosunkowo niewiele ankietowanych określało siebie jako zestresowane (6%), oceniające (9%), wystraszone, czy zagubione (w obu przypadkach niecały 1%). Ankietowane zwracają uwagę, że pomimo wieloletniego prowadzenia auta, braku mandatów i stłuczki, oceniający wzrok mężczyzn czy nieproszone komentarze, towarzyszące parkowaniu wpływają na ich brak pewności siebie. Jak zauważa jedna z badanych: - Mąż częściej prowadzi auto, bo chcę uniknąć niepotrzebnych uwag. W innym komentarzu czytamy - Mój mąż w trakcie jazdy mówi mi kiedy mam zmienić bieg. A ja jeżdżę już ponad 30 lat i wiem to doskonale. Prawko zrobiliśmy, jak mieliśmy po 17 lat. A także - Dostałam odpowiedź od mężczyzny, że jestem blondynką, więc to na pewno ja źle wyjechałam. Prawda była taka, że to on musiał ustąpić mi pierwszeństwa i dostał mandat :) ”Przepraszam” nie usłyszałam.
Stereotypy vs. rzeczywistość drogowa. Statystyki wypadków z winy kierującego a płeć
Wbrew stereotypowym przekonaniom definiującym kobiety jako bardziej chaotyczne i mniej skupione uczestniczki ruchu, ostatni dostępny raport wypadków drogowych policji za 2023 rok jednoznacznie wskazuje, że to mężczyźni kierujący pojazdami są częściej sprawcami wypadków. Panowie spowodowali 71,9% wypadków, zaś panie są odpowiedzialne za 23,7%. Podobnie wyglądają statystyki dotyczące wypadków spowodowanych przez pieszych: w 65,7% doszło do nich z winy mężczyzn.
Kobiety powodują mniej wypadków tylko dlatego, że zdecydowanie mniej pań posiada uprawnienia do prowadzenia pojazdami? Nie. W Polsce kobiety stanowią około 40% wszystkich kierowców, a ich liczba nieustannie rośnie - psycholog transportu Magdalena Wit - Wesołowska.
Statystycznie to również panie rzadziej przekraczają linię ciągłą i wymuszają pierwszeństwo. Dane zebrane przez Instytutu Transportu Samochodowego pokazują, że mężczyźni są odpowiedzialni za wypadki śmiertelne aż osiem razy częściej niż kobiety.
Spójne z danymi statystycznymi jest także doświadczenie zawodowe psycholog transportu Marty Nowak, która najwięcej badań prowadzi z uwagi na zatrzymanie prawa jazdy, kolejno za: jazdę pod wpływem alkoholu, przekroczenie maksymalnej liczby punktów karnych oraz spowodowanie wypadku drogowego. - W związku z utratą prawa jazdy do mojego gabinetu trafia zdecydowanie więcej mężczyzn niż kobiet (...) mężczyźni częściej dopuszczają się naruszeń przepisów skutkujących zatrzymaniem uprawnień. I dodaje: Ta obserwacja potwierdza wyraźne różnice w stylu jazdy obu płci oraz większą skłonność mężczyzn do podejmowania ryzykownych zachowań na drodze.
Kiedy stereotypy stają się zagrożeniem? Okiem psychologa transportu
Szkodliwie powielane stereotypy nie tylko fałszują rzeczywistość, ale mogą stać się realnym zagrożeniem. Psycholog transportu, Marta Nowak potwierdza dane pozyskane w badaniu Telematics Technologies i wskazuje, że stereotypy, choć mogą upraszczać postrzeganie rzeczywistości, nierzadko prowadzą do uprzedzeń, niechęci, a nawet wrogości wobec innych. Jednym z powszechnych przekonań jest opinia, że mężczyźni są lepszymi kierowcami niż kobiety. Tymczasem - Z natury to właśnie kobiety częściej niż mężczyźni przedkładają bezpieczeństwo nad ryzyko, co znajduje odzwierciedlenie w ich stylu prowadzenia pojazdu. Stereotypy dotyczące kobiet mogą być nie tylko krzywdzące, ale również wprowadzać w błąd, dlatego warto opierać opinie na rzetelnych danych. I pointuje - Edukacja i zmiana społecznych przekonań na temat płci w kontekście prowadzenia pojazdów są kluczowe dla budowania sprawiedliwego i rzeczywistego obrazu kobiet jako odpowiedzialnych uczestniczek ruchu drogowego.
Z kolei psycholog transportu, Magdalena Wit-Wesołowska zwraca uwagę na różnice w zdolnościach prowadzenia pojazdów obu płci: - Mężczyźni zazwyczaj posiadają lepsze zdolności przestrzenne i konstrukcyjne, szybciej automatyzują różne czynności, ale ich wykonywanie męczy ich szybciej. Z kolei kobiety mogą mieć dłuższy czas reakcji i wolniej nabywają wprawę, ale ich mocną stroną jest zdolność do przetwarzania większej ilości informacji jednocześnie, co pozwala im na lepsze łączenie szczegółów otoczenia. I dodaje: - Popularne hasła typu „baba za kółkiem” czy przekonanie, że kobiety są mniej zdolne do parkowania lub prowadzenia dynamicznej jazdy, to częste uprzedzenia. Na szczęście, wiele z tych stereotypów zaczyna być przełamywanych.
Jakie stereotypy pogłębiają marki motoryzacyjne?
Badania Telematics Technologies potwierdzają, że kobiety wciąż rozpoznają i konfrontują się z dyskryminującymi zachowaniami mężczyzn powielającymi szkodliwe stereotypy. Tego typu reakcje potrafią zaistnieć nie tylko w codziennych sytuacjach i - od najbliższych osób, ale są też częścią współczesnej kultury i funkcjonują często na zasadzie podświadomych przekonań.
Chociaż w przeszłości reklamy motoryzacyjne często przedstawiały kobiety w sposób stereotypowy, obecnie obserwuje się pozytywną zmianę w tym zakresie. Branża motoryzacyjna, podobnie jak wiele innych sektorów, stara się promować równość płci i unikać utrwalania negatywnych stereotypów w swoich kampaniach reklamowych. Coraz więcej marek stosuje strategię femvertisingu, czyli reklamy promującej wzmocnienie pozycji kobiet. Mimo wszystko, w przestrzeni internetowej wciąż bez większych trudności znajdziemy memy, traktujące o paniach za kółkiem. Humorystyczne obrazki nierzadko trafiają na fanpage’e firm związanych z motoryzacją, w tym - nawigacją. Przykład? Grafika obrazująca wymianę wiadomości pomiędzy małżeństwem - żona informuje, że czeka z obiadem w wysprzątanym domu, kupiła mu nową grę na konsoli i jak wróci, będzie się mógł zrelaksować, w odpowiedzi dostaje pytanie – „Jak bardzo”? – „Zderzak, maska, prawy błotnik…”.
- Zmiana retoryki jest konieczna. Wśród naszych użytkowników wciąż przeważają mężczyźni, ale chcieliśmy lepiej zgłębić kobiecą perspektywę, aby uwzględnić ją zarówno w rozwoju produktu, jak i naszej komunikacji. Zarówno w wywiadach pogłębionych i kwestionariuszach ankietowych wiele kobiet podkreślało, że to właśnie dzięki naszej nawigacji stały się bardziej pewnymi siebie kierowcami, a stres, który towarzyszył im po zdobyciu prawa jazdy, stał się łatwiejszy do opanowania. Że korzystają z NaviExperta dla komfortu podróży. To dla nas niezwykle ważne, bo pokazuje, że technologia może realnie wspierać kobiety na drodze – a najlepszym dowodem na to jest wyjątkowo wysoki wskaźnik NPS w tej grupie, który sięga aż 93% - mówi Katarzyna Przybylska z Telematics Technologies, producenta NaviExpert.
W związku z obchodami 8 marca, NaviExpert przygotował szereg atrakcji z myślą o kobietach, w tym m.in. akcję promocyjną, w ramach której po wpisaniu w aplikacji NaviExpert hasła „JESTEMKOBIETA”* można podróżować z aplikacją przez tydzień, bez żadnych zobowiązań. Do nabycia w sklepie internetowym są także okolicznościowe vouchery nawigacyjne w formie kartki podarunkowej z 30% rabatem: https://sklep.naviexpert.pl/.
*aby skorzystać z kodu należy pobrać aplikację ze sklepu z aplikacjami, a następnie, w menu nawigacji wybrać: Moje konto > Wprowadź kod promocyjny
–
Badanie ankietowe zostało przeprowadzone wśród użytkowniczek aplikacji NaviExpert w 2024 r. W badaniu wzięło udział 156 kobiet aktywnie korzystających z systemu.
